Na naszym kanale pojawiły się wykłady. Powodem zbiórka na film

Na naszym kanale YouTube pojawiły się dwa wykłady autorstwa Tomka Grząślewicza pt. „Środula '43”. Łącznie będzie ich dziesięć. Premiera następnego odcinka już w czwartek, 20 kwietnia. Wykłady to ukłon w stronę wszystkich darczyńców, którzy wspierają naszą zbiórkę na realizację drugiego filmu o Żydach z Sosnowca.

Tomek Grząślewicz to tłumacz, dziennikarz i regionalista z Zagłębia Dąbrowskiego. Od kilku lat szczególnie interesuje się historią sosnowieckich Żydów. Jest redaktorem naczelnym „Przewodnika po żydowskim dziedzictwie Sosnowca” grupy I Like Zagłębie (Urząd Miejski w Sosnowcu, 2021). Współpracuje też z Fundacją Brama Cukermana. W ramach cyklu “Śladem zagłębiowskich Żydów” w 2023 r. przeprowadził trzy wykłady dotyczące getta w Sosnowcu-Środuli. Dostał wiele pytań o transmisje z tych wydarzeń. Jako, że Tomek jest głównym przewodnikiem aktualnie produkowanym przez nas filmie o roboczym tytule „Równia Pochyła”, zdecydował że wraz z członkami Historii Zapomnianej, nagra serię mini-wykładów, które będą zarazem prezentem dla darczyńców wspierających zbiórkę na rzecz realizacji filmu. Drugi film o losie Żydów z Sosnowca skupi się na okresie od marca 1942 r. do stycznia 1944 r.

Dlaczego akurat takie ramy czasowe?

W marcu 1942 r. doszło w Sosnowcu do kolejnych egzekucji na Żydach, które określa się mianem początku końca tej niegdyś bardzo licznej społeczności miasta. Potem w maju i czerwcu Niemcy zorganizowali dwie większe deportacje, wywożąc z Sosnowca do Auschwitz łącznie około 3,5 tys. osób. W sierpniu 1942 doszło do wydarzeń znanych pod nazwą „selekcji sierpniowych”, w trakcie których do komór gazowych wysłano kolejnych 8 tyś. mieszkańców pochodzenia żydowskiego. W październiku rozpoczęto przesiedlanie ludności żydowskiej do dwóch tworzących się gett na Starym Sosnowcu i na Środuli. To pierwsze zamknięto już w marcu 1943 r. Wszyscy Żydzi z tego getta zostali przeniesieni na Środulę. W nocy z 31 lipca na 1 sierpnia 1943 r. Niemcy rozpoczęli akcję likwidacyjną, a w dzielnicy żydowskiej dochodziło do dantejskich scen. Potem pozostawiono część Żydów do usuwania ciał zamordowanych, czy wywozu cennych mebli w głąb III Rzeszy. Ostatni mieszkańcy Sosnowca pochodzenia żydowskiego opuścili getto na Środuli w styczniu 1944 r.

Niezwykły świadek

Siłą naszych filmów są rozmowy z ludźmi, którzy przeżyli Holokaust i stanowią żywe świadectwo tego jak traktowali ich Niemcy podczas II wojny światowej. 24 kwietnia 2023 r. w hotelu Marriot w Warszawie spotkamy się z Nate'em Leipcigerem. To prawdopodobnie ostatni żyjący świadek tego co działo się w getcie na Środuli w Sosnowcu. Kontakt z Nate'em i jego rodziną nawiązaliśmy dzięki współpracy z Jeffrey'em Cymblerem i grupą Bedzin-Sosnowiec-Zawiercie Area Research Society. Obecność Nate'a w Polsce jest nieprzypadkowa, gdyż co roku bierze on udział w Marszu Żywych w Oświęcimiu. Trwają ostatnie przygotowania do wywiadu rzeki, jakiego Nate zgodził się nam udzielić.

Wspomóż naszą zbiórkę

Zbiórka trwa i będzie trwać aż do osiągnięcia wyznaczonego przez nas celu. Mimo tego, że otrzymaliśmy dofinansowanie z UM w Sosnowcu, to dodatkowe pieniądze są nam potrzebne m.in. na udział aktorów, którzy zrekonstruują dialogi z książki Pawła Wiedermana pt. „Płowa Bestia”. To pozycja wydana w 1948 r. w Monachium i napisana przez człowieka, który był członkiem sosnowieckiego Judenratu, gdzie kierował wydziałem szkolnictwa. Jego relacje, a także ostra krytyka działań szefa Centrali Rad Starszych Wschodniego Górnego Śląska, czyli Mojżesza Merina, stanowią jedyny w swoim rodzaju dowód tego jak wyglądało „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej” w Sosnowcu. Przypomnijmy, że w mieście przed wojną żyło około 27 tys. osób pochodzenia żydowskiego. Po wojnie wróciło tylko kilkaset. Reszta została zamordowana przez Niemców w Sosnowcu, w obozach koncentracyjnych, przymusowych obozach pracy jak i podczas niesławnych marszów śmierci. LINK do zbiórki!

20 kwietnia na naszym kanale YouTube pojawi się kolejny odcinek z serii mini-wykładów autorstwa Tomka Grząślewicza o getcie na Środuli w Sosnowcu. Zachęcamy do wsparcia naszej zbiórki.